Het menselijk lichaam zit vol met hormonen. Hormonen heb je nodig voor vrijwel alle processen die in je lichaam afspelen. Je bent niet altijd blij met hormonen, soms wil je bijvoorbeeld je oestrogeen verlagen of van een hormoon als serotonine meer hebben. Sommige hormonen werken maar op één orgaan terwijl anderen invloed kunnen hebben op alles in je lichaam. Twee hele bekende hormonen zijn oestrogeen en testosteron.
Deze twee hormonen staan vooral bekend als de geslachtshormonen omdat ze veel invloed hebben op de processen die te maken hebben met de geslachtskenmerken van de man en de vrouw. Zo heeft oestrogeen bijvoorbeeld invloed op de menstruatie, borsten en zwangerschap. Testosteron komt weer voornamelijk bij mannen voor, deze hebben onder andere invloed op de groei van de geslachtskenmerken tijdens de puberteit zoals het zwaarder worden van de stem en het krijgen van lichaamsbeharing.
Maar wat veel mensen niet weten, is dat mannen ook oestrogeen in zich hebben en vrouwen ook testosteron. Testosteron zorgt er bijvoorbeeld bij vrouwen voor dat het schaamhaar in de puberteit begint te groeien. Maar soms zijn te veel hormonen niet prettig en kunnen ze voor ongewenste effecten zorgen. Veel vrouwen zijn nog op zoek naar de ideale manier om oestrogeen te verlagen. Maar wat is oestrogeen precies? Wat zijn de nadelen ervan en hoe kan je je oestrogeen verlagen?
Wat is oestrogeen?
Om te beginnen is oestrogeen eigenlijk niet maar 1 hormoon, het is een hele klasse aan verwante hormonen zoals oestriol, oestron en oestradiol. Zoals hierboven genoemd speelt oestrogeen een belangrijke rol bij het vormen en het onderhouden van bijvoorbeeld de (secundaire) geslachtskenmerken en heeft het invloed op de zwangerschap en borstvoeding.
Maar daarnaast speelt oestrogeen ook een rol bij vrouwen én bij mannen bij het onderhouden van een gezonde huid en stevige botten. Ook je emoties en andere mentale processen worden ondersteund door oestrogeen.
Je lichaam kan zelf oestrogeen aanmaken, het grootste aandeel van oestrogeen in je lichaam is dan ook afkomstig van jezelf. Maar je kan dit hormoon ook binnenkrijgen via je voeding. In dat geval spreken we over plantaardige oestrogenen. Deze hebben een minder sterke werking in je lichaam dan het oestrogeen die je zelf aanmaakt, maar deze plantaardige versie heeft alsnog wel een invloed op de oestrogeenbalans in je lichaam. Een ander woord voor plantaardige oestrogenen is fyto-oestrogenen, deze kom je voornamelijk tegen in voedingsmiddelen zoals lijnzaad, humus, soja, knoflook, koffie en linzen.
Het oestrogeenniveau wordt gereguleerd door de hoeveelheid progesteron in je lichaam, ook een hormoon, dat ervoor zorgt dat de oestrogeenspiegel in balans blijft. Des te minder progesteron je hebt, des te meer oestrogeen je zal gaan aanmaken.
Overschot aan oestrogeen
Het oestrogeengehalte in je lichaam zit niet altijd op hetzelfde niveau. Er zijn verschillende invloeden die ervoor kunnen zorgen dat je te veel of te weinig oestrogeen in je lichaam hebt. Te weinig oestrogeen komt veel voor bij vrouwen in de overgang, je krijgt dan klachten zoals opvliegers, vaginale droogheid of onregelmatige menstruaties. Maar dat is een onderwerp voor een andere blog.
In dit artikel hebben we het vooral over een oestrogeenoverschot en hoe je dit kan verlagen. Een te veel aan oestrogeen kan net zo onprettig zijn als een tekort. Een normale situatie waarin veel oestrogeen voorkomt, is bij meisjes in de puberteit. Oestrogeen heeft dan invloed op de veranderingen van het lichaam, zoals de borstgroei en het krijgen van oksel- en schaamhaar. Ook tijdens een gezonde zwangerschap is een verhoging van het oestrogeenniveau een normaal verschijnsel.
Minder gezonde redenen van een hoge oestrogeenspiegel zijn overgewicht, diabetes, een te hoge bloeddruk, tumoren van de eierstokken of bijnieren, drugs en alcohol, het hebben van een burn-out, anticonceptiepil en sommige steroïden medicijnen.
Symptomen hoge oestrogeenspiegel
Er zijn een aantal symptomen waar je last van kan krijgen bij een te hoge oestrogeenspiegel waarbij de hormoonhuishouding in je lichaam niet meer goed in balans is. De voornaamste symptomen die we tegenkomen zijn onder andere:
- Opgezwollen en zere borsten
- Opgeblazen gevoel in de buik
- Mathopie, oftewel cystes in de borsten
- Cystes in de eierstokken
- Onregelmatige menstruatie
- Hoofdpijn, vooral rondom de menstruatie
- Endometriose en afwijkingen in de uitstrijkjes
- Haaruitval
- Gewichtstoename
- Koude handen en voeten
- Sloomheid en minder energie
- Problemen bij het slapen
Het kan ook voorkomen dat deze klachten het gevolg zijn van te veel oestrogeen dankzij hormoongevoelige vormen van kanker, zoals borstkanker, eierstokkanker en baarmoederhalskanker. Het valt dus aan te raden om als eerste de huisarts te bezoeken bij vermoedens van te hoge oestrogeenspiegel.
Als je kan uitsluiten dat er geen ernstige oorzaken zijn van de oestrogeenverhoging, zoals ontstekingen, diabetes of kanker, dan kan je op zoek gaan naar manieren om je hoge oestrogeenlevel aan te pakken.
Oestrogeenspiegel verlagen
Gelukkig kan je met een paar simpele veranderingen in je dagelijkse leven al het niveau van het oestrogeen in je lichaam verlagen. Hierbij is het belangrijk dat je deze tips wel een tijdje volhoudt en er serieus mee aan de slag gaat.
Verminder je alcoholconsumptie
Alcohol doet veel dingen in je lichaam, waarvan eigenlijk geen 1 ding positief. Een van de nadelen van alcohol is dan ook dat het de oestrogeenlevels in je lichaam verhogen. Veel alcohol drinken kan daardoor zelfs invloed hebben om je menstruatie. Deze kan worden uitgesteld of op een geheel onverwachts moment komen.
Bij mannen is het zelfs zo dat door veel bier te drinken, er meer oestrogeen in het lichaam komt en minder testosteron. Hevige drinkers van middelbare leeftijd kunnen daardoor last krijgen van bijvoorbeeld een bierbuik of van manboobs.
Door je alcoholgebruik te matigen, kun je er al voor zorgen dat je oestrogeenspiegel op een natuurlijke manier weer in balans komt en niet meer in de war raakt van alcohol.
Eet veel kruisbloemige groenten
Een andere manier om de oestrogeenspiegel te verlagen, is door meer kruisbloemige groenten te eten. Hieronder vallen onder andere bloemkool, broccoli, boerenkool en nog andere koolsoorten. Deze groenten bevatten namelijk het stofje DIM (diindolylmethaan) dat actief meewerkt aan het verlagen van je oestrogeengehalte.
DIM is een stofje dat de hormoonbalans en het gedrag van cellen in het lichaam reguleert. Een fyto-nutriënt dat in het lichaam een handje helpt om oestrogenen te verteren en af te breken om zo weer tot een balans te zorgen. Je kunt deze kruisbloemige groenten natuurlijk bij het avondeten serveren, maar eet ook overdag wat meer groenten door er een smoothie of sapje van te maken.
Daarbij kan een te zwaar gewicht en een hoog vetpercentage ook zorgen voor te veel oestrogeen. Progesteron wordt niet aangemaakt in vetweefsel, waardoor oestrogeen hier vrij spel heeft. Door meer groenten te eten zal je dus meer DIM binnenkrijgen, maar je valt daardoor ook makkelijker af wat ook beter is voor de oestrogeenspiegel.
Vermijd fyto-oestrogenen
Waar je dus meer kruisbloemige groenten moet eten, moet je fyto-oestrogenen uit voedsel juist vermijden. Ook al is de hoeveelheid oestrogeen in voedsel niet heel hoog, het kan er toch voor zorgen dat er net een zetje in de verkeerde richting wordt gegeven.
Zorg voor minder stress in je leven
Ook stress is slecht voor je oestrogeenbalans. Bij chronische of hevige stress zal het hormoon cortisol veel worden aangemaakt, dit vermindert de werking van progesteron; het hormoon dat oestrogeen reguleert. Je lichaam zal alles op alles zetten om de stress te verminderen en let daarbij niet meer goed op je voorplantingssystemen. Hierdoor kan stress bij vrouwen ook zorgen voor ernstige en hevige menstruaties, gecombineerd met veel hoofdpijn.
Ga vaker sporten
Sporten kent geen nadelen. Tegen heel veel ziektes en aandoeningen is sporten een gratis remedie die veel problemen kan oplossen, zo ook problemen met het oestrogeenniveau. Een combinatie van krachttraining maar ook trainingsvormen die juist meer uitgaan van rust – zoals yoga – kunnen worden ingezet om de hormoonbalans weer op orde te krijgen. Probeer als het kan ten minste 3 keer per week te gaan sporten.
Conclusie
Een te hoge oestrogeenspiegel is vervelend, maar er kan gelukkig prima wat aan gedaan worden. Stap 1 is altijd om eerst de huisarts te raadplegen om te kijken of er geen andere, ernstige oorzaak is van de klachten. Zo niet, dan kan je de bovenstaande tips gaan raadplegen om zo je oestrogeenniveau te verlagen.
